Ingrediënt van de week: 6 feiten over selenium die u niet wilt missen (1 van 3)

Klik hier voor een belangrijk selenium update:  Selenium in het nieuws mei 2020 

Misschien heb je nog wel nooit van selenium gehoord. Niets om je voor te schamen hoor. Zelfs in de adviezen van het Voedingscentrum heeft het tot 2009 geduurd voordat selenium de status van essentiële voedingsstof verwierf.
Toch heeft dit spoorelement onder wetenschappers al geruime tijd veel aandacht. Onder andere voor de rol die selenium speelt in de bijdrage aan de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress. Een hele mond vol. Maar wat betekent dat nou in meer eenvoudige taal, “bescherming tegen oxi-datieve stress”? “Oxi” heeft de zelfde stam als het Engelse woord oxy-gen (zuurstof) of ons Nederlandse oxi-deren (roesten). En “stress” betekent hierin gewoon belasting.

selenium 401

Dezelfde zuurstof die wij inademen en ons helpt voedingsstoffen te verbranden om ons energie verschaffen heeft als bij-effect “oxidatieve stress”. Als je het wat ironisch zou willen uitdrukken zou je kunnen stellen dat dezelfde zuurstof die ons aan ‘t leven houdt ook een bijdrage levert aan onze ver-roesting / ver-oxidering. Een zeker mate van oxidering is onmisbaar voor ons maar alles in de juiste maat. En om onszelf tegen deze oxidatieve stress toch te kunnen beschermen heeft ons lichaam diverse verdedigingslinies. Bij één daarvan, het zogenaamde glutathion-systeem, speelt selenium een onmisbare rol. Vandaar de goedgekeurde EFSA claim: “selenium draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress” en de opname van selenium in het rijtje met essentiële voedingsstoffen.

Selenium is slechts in duizendsten van een milligram (duizendsten van een gram) nodig. Ondanks deze minieme hoeveelheden is een adequate seleniuminname zeker niet overal even makkelijk te realiseren. Op sommige plekken in de wereld komt maar heel weinig selenium in de bodem voor, bijvoorbeeld in het Ke-Shan district in China dat mede hierom onder seleniumonderzoekers een echte hotspot is. Maar ook in Europese landen als Finland en ons eigen Nederland houdt de seleniumbodemvoorraad bepaald niet over. De dagelijks geadviseerde inname is momenteel in Nederland op zo’n 55mcg per dag gesteld. Over een optimale voorziening is het laatste woord zeker nog niet gesproken en andere landen hanteren bijvoorbeeld vaak een hoger advies. Het Voedingscentrum geeft “Als bovengrens voor een aanvaardbare veilige inneming van seleen” “300 mcg per dag voor volwassenen”. De gemiddelde inname blijkt uit de laatste RIVM peiling tussen zo’n 30 en 54 mcg per dag te liggen. Rijke bronnen aan selenium zijn bijvoorbeeld knoflook, paranoten, granen, en vis.

Daar heb je het. Het eerste feit over selenium. Behoorlijk belangwekkende informatie voor zo’n minuscuul stofje lijkt ons zo, al erkennen we dat wij natuurlijk wel redelijke “food research freaks” zijn.

Maar de bijdrage van selenium houdt niet op bij bescherming van cellen tegen oxidatieve stress en is op andere vlakken minstens zo belangwekkend en we zullen die bijdrages wat eenvoudiger toelichten.